Opryszczka narządów płciowych jest infekcją wirusową, za której występowanie odpowiedzialny jest w głównej mierze wirus opryszczki pospolitej typu drugiego (Herpes Simplex Virus: HPV – 2).  Z uwagi na zmianę zachowań seksualnych na przestrzeni ostatnich dekad, coraz częściej diagnozuje się opryszczkę narządów płciowych wywołaną typem 1 tego wirusa, który do tej pory generował przede wszystkim opryszczkę wargową. Większość osób z opryszczką narządów płciowych nie ma żadnych objawów sugerujących infekcję lub są one bardzo łagodne, przez co mogą one zostać niezauważone, lub pomylone z innymi, prozaicznymi chorobami skóry takimi jak pryszcz, wrastający włos czy zapalenie mieszka włosowego.

Opryszczka pojawia się zwykle jako jeden lub więcej pęcherzyków na genitaliach lub/i w ich okolicach, również na pośladkach i odbycie, które następnie pękają i pozostawiają bolesne ranki oraz owrzodzenia, a ich całkowite wygojenie może trwać tydzień lub dłużej. W trakcie pierwszorazowej infekcji mogą w dodatku wystąpić objawy grypopodobne takie jak podwyższona temperatura, gorączka bóle mięśniowe lub powiększone węzły chłonne.

Jak można zarazić się opryszczką genitalną?

Pierwotne zakażenie wirusem opryszczki typu 2 wiąże się prawie zawsze z aktywnością seksualną, toteż osoby aktywne seksualnie mogą zarazić się zarówno opryszczką, jak i innymi chorobami przenoszonymi droga płciową, podczas kontaktów seksualnych, zarówno w czasie stosunku waginalnego, a także analnego czy oralnego.

Opryszczka jest najbardziej zaraźliwa i łatwa do przeniesienia w okresie od wystąpienia pierwszych objawów prodromalnych (przepowiadających) –  to jest mrowienia i/lub swędzenia — do całkowitego zagojenia się powstałych pęcherzyków i owrzodzeń. Jednakowoż opryszczka może nie dawać żadnych objawów. Dlatego osoby bezobjawowe mogą zarażać nieświadomie.

Ponadto opryszczką narządów płciowych można zarazić się również poprzez:

• kontakt z aktywną, objawową opryszczką wargową lub genitalną,
• ślinę bezobjawowej osoby zakażonej, w kontakcie z okolicą genitaliów,
• płyny narządów płciowych nosiciela,
• podczas dzielenia przyrządów erotycznych z osobą z aktywną opryszczką,
• ręce osoby zainfekowanej, która najpierw dotknęła okolicy opryszczki czy to wargowej, czy genitalnej, a następnie okolicy narządów płciowych.

 Zakażenie opryszczką genitalną poprzez sztućce, naczynia, ręczniki jest mało prawdopodobne — wirus bardzo szybko ginie poza skórą. Analogicznie raczej niemożliwe jest zarażenie się wirusem opryszczki genitalnej poprzez deskę klozetową, łóżko, basen czy saunę.

Jak zapobiegać zakażeniu opryszczką genitalną?

Ryzyko zakażenia HSV można zmniejszyć:

• przy użyciu prezerwatyw w trakcie kontaktów seksualnych każdego rodzaju, aczkolwiek jeśli prezerwatywa nie zakrywa zainfekowanego obszaru, zakażenie w dalszym ciągu może zaistnieć,
• unikając aktywności seksualnych, w momencie obecności pęcherzyków, owrzodzeń, objawów prodromalnych (mrowienie, swędzenie, pieczenie), sugerujących nawrót choroby wirusowej.

Jak wygląda leczenie opryszczki narządów płciowych?

Podobnie jak w przypadku opryszczki wargowej, nie ma lekarstwa na całkowite wyleczenie opryszczki genitalnej. Wirus, gdy raz wniknął do organizmu, po aktywnej formie zakażenia, pozostaje uśpiony w zwojach nerwowych do końca życia. Objawy zakażenia ustępują samoistnie, jednak mogą okresowo powracać w momencie reaktywacji wirusa. Podczas pierwotnego zakażenia HSV – 2 jak i jego reaktywacji, pomocne mogą być leki antywirusowe, które hamują namnażanie wirusa, powstrzymują nasilenie objawów, ale nie powoduje wyleczenia. Leczenie może okazać się niepotrzebne jeśli objawy zakażenia są łagodne i ustępują samoistnie.

 Nawracające zakażenia zwykle są łagodniejsze niż pierwszy epizod opryszczki genitalnej, a z biegiem czasu staną się rzadsze i mniej dotkliwe.

Bibliografia:

1.   https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-wirusowe/158823,zakazenie-wirusem-opryszczki-zwyklej-u-doroslych
2. https://journals.viamedica.pl/forum_dermatologicum/article/view/56403/43325
3. https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/014/547/original/41-49.pdf?1481208559
4. https://www.cdc.gov/std/herpes/stdfact-herpes.htm
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5354570/
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5177552/
7. https://bmcmedicine.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12916-019-1285-x
8.  http://www.nowapediatria.pl/wp-content/uploads/2014/10/np_2011_066-071.pdf
9. https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/63122,zakazenie-narzadow-plciowych-wirusem-opryszczki-u-kobiet-w-ciazy