Infekcje intymne mogą dotyczyć kobiet niezależnie od wieku. Objawiają się uporczywym świądem, pieczeniem i bólem, których leczenie zależy od ustalenia źródła infekcji. Co sprzyja ich rozwojowi? Jak ich uniknąć?

Ból, świąd i pieczenie okolic intymnych to dolegliwości mogące wystąpić u kobiet w każdym wieku. Dotyczą nie tylko dorosłych kobiet, ale również małych dziewczynek i dziewcząt w wieku nastoletnim. Aż 40% przypadków wizyt w poradniach ginekologicznych związanych z zakażeniami narządów płciowych dotyczą dziewcząt w przedziale wiekowym 0-14 lat. Powyższe objawy bywają bardzo uciążliwe i nieprzyjemne dla pacjentek. Jednocześnie są one niespecyficzne — mogą być wynikiem działalności różnych czynników. Zidentyfikowanie źródła i przyczyny problemu są fundamentem do wdrożenia właściwej metody leczenia [1].

Jakie są przyczyny infekcji intymnych?

Zakażenia kobiecych narządów płciowych mogą być wywoływane przez szereg czynników, w tym patogeny bakteryjne, rzęsistkowe, grzybicze, wirusowe czy pasożytnicze, jak również przez czynniki niezakaźne. 

Do najpowszechniejszych przyczyn infekcji intymnych zalicza się infekcje bakteryjne, które stanowią 22–50% przypadków. Odsetek kandydoz pochwy i sromu wynosi 17–39%, zaś infekcji spowodowanych rzęsistkiem pochwowym – 4–30%. Patogeny, które są odpowiedzialne za największą ilość stanów zapalnych to między innymi:

• Streptococcus A b-hemolizujący (20–60%);
• E. coli, Enterococcus spp. (20–25%);
• Staphylococcus spp. (15–30%);
• Streptococcus spp. (3–14%);
• Streptococcus pneumoniae (1–10%);
• Chlamydia trachomatis, Mycoplasma spp. (10–30%);
• Haemophilus influenzae (7–8%);
• Neisseria gonorrhoeae (0,1–3%);
• Mycobacterium tuberculosis, bovis (0,01–1%);
• Candida albicans (0,5–1,5%) [1,2].

Drogi transmisji mogą dotyczyć układu oddechowego, przewodu pokarmowego, układu moczowego, środowiska domowego, drogi płciowej lub drogi wertykalnej. Dla przykładu Streptococcus A b-hemolizujący, odpowiedzialny głównie za infekcje intymne u dziewcząt przed okresem dojrzewania, wywołuje stany zapalne okolic intymnych zazwyczaj około 3 tygodnie po infekcji górnych dróg oddechowych [1].

Jakie czynniki wpływają na rozwój infekcji intymnych?

Czynniki sprzyjające występowaniu infekcji intymnych można podzielić na kilka grup. Pierwsza z nich to czynniki fizjologiczne, do których zalicza się m.in. nieprawidłową aktywność hormonalną (zwłaszcza estrogenów i progesteronu). Wiąże się to z niedostateczną ilością śluzu pochwowego i brakiem pałeczek kwasotwórczych. Co więcej, anatomiczna bliskość ujścia cewki moczowej i odbytu względem pochwy dodatkowo zwiększa ryzyko transmisji infekcji. U młodych dziewcząt nie mniej istotny jest brak owłosienia łonowego, słabo wykształcone wargi sromowe mniejsze i brak poduszeczek tłuszczowych na wargach sromowych większych — stanowią one naturalną barierę chroniącą przed infekcjami [1,3].

Kolejną grupą czynników są czynniki egzogenne — najłatwiejsze do wyeliminowania. Dotyczą one najczęściej nieprawidłowej higieny, stosowaniu niewłaściwych płynów do higieny intymnej, spaniu w bieliźnie czy złego doboru bielizny np. majtek z syntetycznych materiałów [1].

Do pozostałych czynników sprzyjających rozwojowi infekcji intymnych należą:

• wady wrodzone narządu rodnego, np. przetoka moczowodowa, ektopia moczowodu;
• choroby skóry, w tym atopowe zapalenie skóry i łuszczyca;
• seks bez prezerwatywy;
• choroby współistniejące: cukrzyca, choroby alergiczne, nieżyt błony śluzowej nosa, wrodzone niedobory odporności;
• długotrwała antybiotykoterapia;
• niewłaściwa dieta obfitująca w cukry proste;
• palenie papierosów [1].

Jak skutecznie zapobiegać infekcjom intymnym?

Kobiety cierpiące na nawracające infekcje intymne powinny pamiętać o kilku zasadach profilaktycznych. Mianowicie:

• do mycia okolic intymnych najlepiej używać czystej wody;
• w trakcie okresu należy często zmieniać podpaski i tampony;
• okolice intymne powinno się myć w kierunku od sromu do odbytu;
• należy unikać seksu bez prezerwatywy;
• warto wybierać bieliznę z bawełny oraz nie spać w majtkach;
• zrezygnować z perfumowanych wkładek i podpasek oraz chusteczek do higieny intymnej.

Bibliografia:

1. A. Drosdzol-Cop, et al., Zakażenia narządów płciowych u dziewcząt — profilaktyka i leczenie, Pediatria Polska 2017,92:190-195.
2. Recommendations of the Polish Gynecological Society concerning application of GINEintima products in gynecology. Ginekol Pol 2014;85(7):557–559.
3. https://www.forumginekologii.pl/artykul/metody-leczenia-zakazen-okolic-intymnych-o-etiologii-bakteryjnej-i-grzybiczej (dostęp z dnia 04.02.2022)